ประวัติ “ลูกชิ้น” เมนูกระตุ้นเศรษฐกิจที่ตกต่ำจากภาวะสงคราม

สำหรับประวัติความเป็นมาของลูกชิ้น จะมีควบคู่กันมาทั้งฝั่ง ชาวตะวันตก และ ฝั่งเอเชียตะวันออกของเรา
เริ่มที่ฝั่งตะวันตก จะเรียกลูกชิ้นว่า Meatball  มีหลักฐานบอกว่า ลูกชิ้น หรือ Meatball   มีกำเนิดมาจากอาณาจักรเปอร์เซียก่อน ต่อมาจึงได้เผยแพร่เข้าไปในยุโรป เหตุผลหลักๆ ในการทำ Meatballs ก็คือการถนอมอาหารอย่างนึง  หากบ้านไหนมีเนื้อที่กินไม่หมด ทั้งเนื้อวัว เนื้อแกะ เนื้อแพะ  ก็จะนำมาบดทำเป็นลูกชิ้นเพื่อให้เก็บไว้กินในภายหลัง จนได้รับความนิยมมาถึงปัจจุบัน กลายเป็นอาหารประจำชาติไปเลย

หลายคนคงรู้จัก หรือ เคยชิม   Swedish Meatballs หรือ ลูกชิ้นสวีเดน ถือเป็นเมนูที่ขึ้นชื่อมากก เป็นการนำเนื้อบด มาผสมกับ
 ผงขนมปังป่น นมสด  เกลือ ไข่ พริกไทย หัวหอมหั่น ผสมให้เข้ากัน ปั้นเป็นก้อน ทอดในเนย หรือ มาร์การีน  แล้วจะเสิร์ฟพร้อมกับมันฝรั่งบด เมนูนี้กลายเป็นอาหารประจำชาติของชาวสวีเดนไปเลยค่ะ

มาต่อกันที่ทางฝั่งตะวันออก ต้นกำเนิดลูกชิ้นนั้นมีบันทึกว่า มาจากประเทศจีน ค่ะ หลักๆ เลยจะมี “ลูกชิ้นปลา” และ “ลูกชิ้นเนื้อ”

มาเริ่มกันที่ประวัติความเป็นมาของลูกชิ้นปลากันก่อน เมนูนี้เกิดจากความบังเอิญค่ะ ย้อนเวลากลับไปประมาณ 2300 ปีที่แล้ว ตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉิน ที่ปกครองโดย จิ๋นซีฮ่องเต้ ท่านจิ๋นซีฮ่องเต้ จะชอบการรับประทานปลาเป็นอย่างมาก แต่ต้องเป็นเนื้อปลาล้วนเท่านั้น ทุกเมนูจากปลาต้องไม่มีก้าง พ่อครัวผู้เตรียมอาหารเห็นว่า การเตรียมปลาโดยเลาะก้างออกทั้งหมดนั้นเป็นเรื่องที่ยากมาก พอๆกับการคิดค้นเมนูใหม่เกี่ยวกับปลาในทุกๆวัน

อยู่มาวันนึงก็ได้เตรียมอาหารจากปลาเช่นเคย แต่ว่าปลาตัวนั้นมันกลับดิ้นแรงมาก จนต้องทุบซ้ำหลายๆรอบ ปรากฏว่าทุบไปทุบมา เนื้อปลาก็เละ ทำให้แกะแยกออกจากก้าง ยากกว่าเดิมอีก ก็เลยใช้วิธีสับให้ละเอียดบนกับเนื้อปลาไปเลย จากนั้นก็ปั้นเป็นลูกกลมๆ ลงไปต้มในน้ำเดือดพร้อมเครื่องปรุงรส เรียกเมนูนี้ว่า “ซุปลูกชิ้นปลา” ปรากฏว่า จิ๋นซีฮ่องเต้ทรงโปรดปรานเป็นอย่างมาก ในเวลาต่อมา จากความบังเอิญที่ปลาดิ้น และความขี้เกียจแกะก้างปลาของพ่อครัวนี่แหละ ก็เป็นที่มาของเมนู “ลูกชิ้นปลา” ในปัจจุบันนั่นเอง

ส่วนลูกชิ้นของจีนอีกแบบนึง คือ ลูกชิ้นเนื้อ ของชาวฮากกา หรือที่ชาวไทยมักเรียกว่า จีนแคะ เนื่องจากชาวบ้านในแถบนั้นเลี้ยงวัวแทบทุกบ้าน ช่วงที่ค้าขายไม่ดีจึงต้องนำเนื้อวัวมาแปรรูปเป็นลูกชิ้นเพื่อถนอมอาหาร ทำให้เก็บไว้ได้นานยิ่งขึ้น
ต่อมาในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 เศรษฐกิจในย่าน ซัวเถา ในจีน เริ่มเจริญรุ่งเรือง ชาวฮากกาจำนวนมากจึงแห่กันมาทำกิจการค้าขาย ว่ากันว่าต้นกำเนิดของหาบเร่แผงลอยขายลูกชิ้นในยุคแรก ก็มาจากกลุ่มชาวฮากกานี่แหละ

แล้ว “ลูกชิ้น ” เข้ามาในไทยเมื่อไร  มาช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจได้ยังไง ?

 เรื่องราวเริ่มต้นจาก ช่วงต้นรัตนโกสินทร์ ประเทศไทย มีนโยบายสนับสนุนให้ชาวจีนเข้ามาลงหลักปักฐานในไทยมากขึ้น เนื่องจากเป็นยุคการค้าเสรี วัฒนธรรมอาหารของชาวจีนกลุ่มนี้ก็ย่อมเข้ามาพร้อมกับกลุ่มคนด้วย

ช่วงสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เมนูดั้งเดิมที่กินคู่กับลูกชิ้นอย่าง “ก๋วยเตี๋ยว” ก็เฟื่องฟูในไทยสุดๆ เมื่อท่านผู้นำในเวลานั้นได้ลิ้มรสก๋วยเตี๋ยวเรือที่พายมาขายในทำเนียบช่วงเกิดน้ำท่วมใหญ่ในกรุงเทพ ได้กินแล้วก็เกิดความคิดขึ้นมาว่าอาหารชนิดนี้น่าจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจที่ตกต่ำจากภาวะสงครามได้

 จากนั้นจึงได้รณรงค์ให้คนไทยหันมากินก๋วยเตี๋ยวกันมากขึ้น  ถึงขั้นมีโรงงานที่ผลิตเส้นก๋วยเตี๋ยวขนาดใหญ่ จํานวน 2 แห่ง
บนพื้นที่ริมคลองชักพระ จุดประสงค์ เพื่อให้เม็ดเงินไหลเวียนในระบบเศรษฐกิจ  ในสมัยนั้นก็มีการรณรงค์ให้สังคมมีความศิวิไลซ์ เกิดความรู้สึกชาตินิยม และช่วยเหลือเศรษฐกิจของประเทศ ด้วยการออกมาทานอาหารนอกบ้านกันมากขึ้น  หลังจากที่ประเทศไทยเข้าสู่ภาวะข้าวยากหมากแพง เนื่องจากสงครามโลกครั้งที่สองนั่นเองค่ะ

และ “ลูกชิ้น” จาก ซัวเถา ที่นำมาใส่ในก๋วยเตี๋ยวจึงได้รับความนิยมไปด้วยตั้งแต่นั้นมา จากนั้นจึงแตกแขนงออกเป็นลูกชิ้นปิ้ง ลูกชิ้นทอด ในภายหลัง กระจายทั่วภูมิภาคในประเทศไทย  เรียกได้ว่า “ลูกชิ้น” เนี่ย เป็นวัฒนธรรมทางอาหารที่เคียงคู่กับชาวไทยมาอย่างยาวนาน จนถึงปัจจุบัน

สรุป 3 เหตุผลหลักๆ ที่ทำให้ลูกชิ้นได้รับความนิยม ตั้งแต่อดีต ในถึง ปัจจุบัน

1. เป็นเมนูหลักที่กินคู่กับก๋วยเตี๋ยว
   2. อร่อย ทำง่าย
   3. หาทานง่าย

       ไทม์ไลน์ "ลูกชิ้น" มีส่วนมาช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจหลังยุคสงคราม ในประเทศไทยยังไง ?
        จะว่าไปแล้ว ต้องเรียกว่าเป็นเมนูควบคู่กัน ทั้งก๋วยเตี๋ยวและลูกชิ้น เลยนะคะ โดยเริ่มจาก...

› การเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวจีน จนทำให้ไทยได้รับวัฒนธรรมด้านอาหารอย่าง เมนูก๋วยเตี๋ยว ใส่ลูกชิ้นมาด้วย
› อิทธิพลของผู้นำในไทยช่วงนั้น มีผลทำให้เมนู ก๋วยเตี๋ยว ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก
› มีการสร้างโรงงานผลิตเส้นก๋วยเตี๋ยว และวัตถุดิบที่ใส่ในก๋วยเตี๋ยว เกิดการจ้างงาน สร้างอาชีพให้คนในชุมชน
› เกิดการค้าขายที่ครึกครื้น กลายเป็นตลาดน้ำ ริมคลองชักพระ ที่มีเมนูก๋วยเตี๋ยวเรือขายหลากหลายเจ้า รวมถึงเริ่มมีของ  กินประเภทอื่นๆมาขายด้วย ทำให้มีเม็ดเงินหมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจมากขึ้น
› ลูกชิ้นจาก ซัวเถา ที่ใส่ในก๋วยเตี๋ยวเรือ ก็ได้รับความนิยมควบคู่กันมา เนื่องจาก อร่อย ทำง่าย เกิดเป็นสารพัดเมนูลูกชิ้นในปัจจุบัน  

ดูบน Youtube : เปิดประวัติของ "ลูกชิ้น" เมนูกระตุ้นเศรษฐกิจที่ตกต่ำจากสงคราม | Wonder Food รู้แล้วต้องว๊าว

อ่านบทความอื่นๆ : จัดอันดับ 7 ประเภทไอศกรีมจากทั่วโลกที่ summer นี้ไม่ควรพลาด | สาระน่ารู้